«جهان‌صنعت» تاثیرپذیری بخش تولید از سیستم سیاستگذاری کشور را بررسی می‌کند؛

گروه صنعت - تا سال‏های دهه 40 صنعت داروسازی در کشور شکل دیگری داشت به نحوی که مواد اولیه از خارج از کشور وارد می‏شد. مقداری هم داروی گیاهی در داخل تولید و از ترکیب این دو نیازهای جامعه برطرف می‏شد اما از آن سال‏ها به بعد، به تدریج اکثر نیازهای کشور از طریق واردات تامین می‏شد تا اینکه شرکت‏های داروسازی ایران به بلوغ نسبی رسیدند و تاسیس این شرکت در آن سال‏ها شدت گرفت به‌طوری که بسیاری از شرکت‏های داروسازی در بین دهه‌های ۴۰ و ۵۰ فعالیت خود را آغاز کردند. این صنعت همچون سایر صنایع از مشکل داشتن شرکت‌های با ارزش بازار کم رنج می‏برد که بیش از ۹۰ درصد آن متعلق به چند سهامدار حقیقی و حقوقی است که به راحتی می‏توانند برای سهم شرکت خود جریان‏سازی کنند و سهامداران دیگر را به اشتباه بکشانند. اکثر شرکت‏های داروسازی دارایی قابل توجهی ندارند و بیشتر ارزش آنها داشتن فرمول تهیه داروها یا ساخت داروهای خاص است که برخی شرکت‏ها به دلیل برخی رانت‏ها در اختیار دارند. یکی دیگر از مشکلات این شرکت‏ها سود یا فروش آنها نصف ارزش بازار شرکت هم نیست که خود از نکات منفی برای سهم آن و افزایش ریسک این سهام به حساب می‏آید که امکان ایجاد حباب را برای سهام آنها مهیا می‏کند. در حال حاضر مهم‌ترین مشکلی که صنعت داروی کشور از متولی خود احساس می‌کند بحث قیمت‌گذاری است. به نظر می‌رسد این قیمت‌های مداخله‌ای، باعث شکنندگی در صنعت دارو در ایران شده است. فشار قیمتی‌ای که همواره به نفع مصرف‌کننده (خانوارها و تامین اجتماعی) بوده است، شکاف قیمتی محصولات را با داروهای جهانی بسیار زیاد کرده است. این تفاوت‌های فاحش سوال مهمی را مطرح می‌سازد که چطور تولیدات ایران صرفا به افغانستان، عراق و … صادر یا قاچاق می‌شود. به نظر می‌رسد این روند به واسطه فرهنگ مصرفی مصرف‌کننده است. مصرف‌کننده به واسطه ارتباط معناداری که با سلامتی خود دارد، حاضر نیست تن به داروهای ناآشنا و با کیفیت پایین‌تر بدهد. با این حال صنعت داروسازی ما، همواره مورد کم‌لطفی واقع شده است! هم‌اکنون شاهدیم که اقتصاد داروی کشورمان با کشورهای همجوار مانند ترکیه یا عربستان همسان و همخوان نیست؛ هر روز هم شاهد تضعیف اقتصاد دارو در ابعاد مختلف در بخش‌های تولید، توزیع، عرضه و داروخانه هستیم! دولت عملا با دو مکانیسمی که در پیش گرفته، بخش دارو را همراهی نمی‌کند! اولین مورد آن، بحث قیمت‌گذاری و پایین نگه‌داشتن مارژین داروهاست که هم قیمت خود دارو را ارزان تعیین می‌کند و هم مارژینی که در بخش‌های مختلف به دارو تعلق می‌گیرد، نامتعادل است و هیچ تناسبی با محصول به این مهمی که در شرایطی سخت برای ورود به بازار کنترل می‌شود، ندارد. دوم، موضوع برنگشتن پول‌هاست؛ گردش مالی منتظم و عادلانه میان شرکت‌های بیمه‌گر، بیمارستان‌ها، بخش‌های خصوصی و... ایجاد نشده است و داروساز دارد زیان می‌کند و عقب می‌افتد، البته نهایتا دارو در دسترس مردم قرار می‌گیرد، اما این پول به صنعت و چرخه داروسازی برنمی‌گردد!
سودآوری، شرط شکوفایی صنعت دارو
محمد عبدزاده، عضو سابق هیات‌مدیره سندیکای تولید دارو نیز در خصوص کمبودها و مشکلات متعدد در صنعت داروی کشور چنین گفت: سودآوری لازمه شکوفایی، توسعه و بالندگی صنعت دارو در کشور است.وی افزود: اگر سیاست‌های کلان دولت به نحوی بود که صنعت به سمت سودآوری حرکت می‌کرد بدون شک سرمایه‌ها در جامعه به جای رفتن به طرف بازارهای مختلف و ایجاد چالش‌های متعددی برای کشور طی سال‌های گذشته به جانب تولید هدایت می‌شد. وی در ادامه با بیان اینکه تولید اساس اقتصاد در هر کشوری است، اظهار داشت: بدون شک تولید و صنعت سودآور در اشتغال‌افزایی، رشد اقتصادی، درآمدزایی، توسعه صادرات، ارزآوری و بسیاری موارد دیگر در مملکت نقش‌آفرین است. عضو سابق هیات‌مدیره سندیکای تولید دارو ضمن اشاره به بحث اتحادیه‌ها و سمن‌ها در حوزه صنعت دارویی ایران گفت: متاسفانه سمن‌های فعال، مستقل و تاثیرگذار بر سیستم سیاستگذاری کشور در این حوزه وجود ندارد چرا که دستگاه‌های دولتی تصمیم‌گیر نهایی هستند. وی همچنین افزود: جدا از این حتی اتحادیه‌ها و سندیکاهای مرتبط با صنعت دارویی کشور در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم ‌ازی‌ها خیلی نقش ندارد.وی در ادامه چالش‌های صنعت دارویی کشور را بسیار متعدد برشمرد و اظهارداشت: طرح تحول سلامت، روابط بین‌المللی، مراودات بانکی، سیاست‌های کلان دولت، ساختار وزارت بهداشت، قیمت‌گذاری، صنعت دارو و... از جمله این موارد است.عبدزاده یادآورشد: دارو یک صنعت راهبردی در کشور است بنابراین ضرورت دارد سیاستگذاری و برنامه‌ریزی‌ها در این حوزه به نحوی باشد که صنعت به سمت سودآوری حرکت کند.
هشدار به شرایط کنونی صنعت دارو


احمد شیبانی، رییس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی با بیان اینکه 100 کارخانه داروسازی شیمیایی در کشور وجود دارد، تصریح کرد: در کشور ظرفیت خوبی برای تولید داریم، در حال حاضر 97 درصد دارو در کشور تولید و سه درصد مابقی وارد می‌شود. 252 خط تولید دارو در کشور داریم که با تمامی مشکلات و مریض‌احوالی صنعت دارو پیش رو در حال فعالیت هستند.شیبانی افزود: یکی از افتخارات ما این است که از حدود 2100 قلم دارو در کشور، 1750 قلم آن تولید داخل، 350 قلم واردات و 85 قلم نیز ‌های‌تک و با تکنولوژی بالا در کشور ساخته و تولید می‌شود. وی با بیان اینکه 46 میلیارد قلم دارو در کشور مصرف می‌شود، گفت: 44 میلیارد داروی مصرفی تولید داخل است در حالی که در گذشته برخی داروها را از کشورهایی مانند هند و بنگلادش وارد می‌کردیم در حال حاضر در جایگاهی قرار گرفته‌ایم که علاوه بر تولید صادرات داریم. وی پیشتر با عنوان این مطلب که واقعی نبودن قیمت دارو باعث خواهد شد مشکلاتی در روند تولید دارو پیش بیاید، هشدار داده بود‌: هیچ وقت به اندازه شرایط کنونی، صنعت دارویی کشور دچار بحران نبوده است.وی نسبت به تشدید کمبودهای دارویی در کشور به سبب مشکلات صنعت انتقاد داشت و افزود: اگر همین روند ادامه داشته باشد، کمبودهای دارویی روز به روز بیشتر خواهد شد.شیبانی با عنوان این مطلب که سندیکا یک مجموعه مطالبه‌گر است، تاکید کرد: مطالبات صنعت دارو در دو بخش خلاصه می‌شود. بخش پولی که در حال حاضر در اولویت قرار دارد. زیرا شرایط به گونه‌ای است که باید صنعت دارویی جان بگیرد و احیا شود و این امر مستلزم تزریق پول است.
بی‌توجهی به بحران وضعیت صنعت دارو
عباس کبریایی‌‌زاده‌، نایب‌رییس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی نیز در همین رابطه به یکسری انتقادات در خصوص ادامه فعالیت صنعت دارویی کشور معتقد است‌:همچنان نگاه برون‌گرایانه به صنعت داروسازی در کشور باید ادامه یابد و به حمایت دولت در این بخش نیازمندیم. متاسفانه نهادهای تاثیرگذار بر قیمت تمام‌شده روز به روز در حال افزایش هستند و دولت توجه کافی به قیمت تمام‌شده نداشته است که این مساله موجب شده مولفه‌هایی که به دولت بازمی‌گردد از جمله مالیات بر ارزش‌افزوده به عنوان یک ظلم به صنعت داروسازی در دستور کار بوده و دولت یازدهم در این زمینه کاری انجام ندهد.به گفته وی این مساله در حالی رخ داده که تلاش‌های بسیاری انجام شد تا این مشکل مرتفع شود و صنعت داروسازی که دریافتی بابت مالیات بر ارزش افزوده ندارد بنابراین دلیلی هم برای پرداخت ندارد و متاسفانه این ظلم روز به روز ادامه می‌یابد. وی با اشاره به گسترده شدن مشکلات این صنعت گفت‌: نکته دیگری که در دولت یازدهم کمتر به آن توجه شده و باید در آینده به‌طور جدی به آن توجه شود بحث هزینه‌های مالی است. مقوله‌ای که به صنعت داروسازی تحمیل می‌شود و اکثر کارخانجات برای بانک‌ها کار می‌کنند و می‌بینیم که تقریبا بسیاری از شرکت‌ها به دلیل اختلالی که در زنجیره نقدینگی صنعت داروسازی وجود دارد مجبور شده‌اند معادل فروش‌شان از نظام بانکی، تسهیلات دریافت کنند و هزینه‌های مالی عموما سود شرکت‌های داروسازی را می‌بلعد که این مساله موجب شده نگاه توسعه‌گرایانه‌ای که به این صنعت وجود داشت دستخوش تغییر شود.به گفته وی‌، صنعت داروسازی جزو پویاترین صنایع در دنیا محسوب می‌شود و اگر تحقیقات و نوآوری در این حوزه وجود نداشته باشد بازارهای خود را از دست خواهیم داد و دچار آسیب در این صنعت می‌شویم.
لزوم خروج صنعت از دست دولت
رسول خضری عضو کمیسیون اجتماعی مجلس ایران با انتقاد از شرایط موجود در صنعت دارویی کشور گفت: باید بتوان با هم‌افزایی و همراهی مشکلات حوزه دارو را رفع کرداز این رو ضرورت است و باید در کنار داروسازان بودودر این شرایط است که می‌تواند بخشی از بازار دارو را بر عهده بگیرد اما باید در این رابطه اقدامات موثر انجام شود.وی یادآور شد: بر این باور هستم که دولت‌ها نباید ورود کنند بلکه مردم باید ورود کنند. البته قانون اصل 44 تصویب شده اما اجرایی نشده زیرا دولت‌ها تمایل ندارند از مدیریت دست بردارند. وی در ادامه با بیان اینکه صنایع داروسازی در حال زمینگیر شدن هستند، گفت: دولت و مجلس می‌توانند در سرپا نگه داشتن این صنایع نقش ارزنده‌ای داشته باشند.